Siempre he pensado que mi lengua, el gallego, es en si misma la belleza, la cadencia y el ritmo, la suavidad de las formas, la evitacion del conflicto, la energia de los pobres y de los privilegiados que la hablamos. De ella ha nacido el portugues y sus derivados, entre ellos el brasileño, como forma diferente aunque no diferenciada del portugues. Hoy me cai de la cama, no podia conciliar nuevamente el sueño y una alumna de este año, procedente tambien de Galicia me llevo en un post suyo a “Fuxan os ventos” y “cantiga do berce”. Como se hace con un diccionario me fui enrollando por internet …. y fui encontrando muchas cosas sobre mi lengua …. muchas opiniones y razones …. me gusto especialmente esta en un blog gracioso, enrollado de un tal Karlsten:
“Por que el gallego es mas bonito que el castellano»

Hace tiempo queria escribir un post sobre porque me parece mas bonito el gallego (bueno, el gallego normativo de antes de la restauracion de hace 3 años, el de grazas y imparabel) que el castellano, cuando la mayoria de la gente nunca me oye hablar en ese idioma. La verdad es que el gallego solo lo uso en la intimidad y de forma fluida, pero fuera de casa, a no ser que alguien me hable en gallego, siempre utilizo el castellano.

Bueno, al tema. Ahi van unos ejemplos de lo bonitas que son las palabras en gallego y su equivalente en castellano (pondre tildes en las palabres en gallego):

Larpeiradas – Golosinas
Flocos de millo – Palomitas de maiz
Pomba – Paloma
Carallo – Carajo
Aperta – Abrazo
Berce – Cuna
Bágoa – Lagrima
Feitizo – Hechizo
Bolboreta – Mariposa
Lambiscada, petisco – Comida pequeña que se hace a cualquier hora (picar, mas o menos)
Meigo/a – Brujo/a
Tatexo – Tartamudo
Algarabía – Alboroto
Caxato – Baston
Cuspir -Escupir
Fermosura – Hermosura
Chover, choiva – Llover, lluvia
Orballo – Lluvia finita y que cala hasta los huesos

Bueno, creo que para un solo post ya vale. Muchas palabras puede que a alguien le suenen mejor en castellano, pero bueno, como lo he escrito yo y a mi me gustan mas en gallego, pos queda asi XD Una nota, la x no es la x castellana, que se pronuncia como ks (exprimir, exponente…) si no que es diferente, aunque no sabria poner un ejemplo para los no gallego-parlantes. Por lo que me habia comentado una profesora hace tiempo, es un fonema que los de fuera les cuesta mucho aprender a pronunciar.
Saludos
Si, realmente tiene razon ….. es bello, muy bello.

————-
Durme meu neno, durme,
sen máis pranto,
que o tempo de chorare,
vai pasando
Que a terra na que vives,
no que bágoas,
precisa homes inteiros,
pra liberala.
Durme meu neno, durme,
colle forzas,
que a vida que che agarda,
pide loita.
Recollera-lo froito
sementado,
no inverno escuro e frio,
no que estamos.
Semente feita en sangue por un pobo
que xurde dende a hestoria, dende o sono,
un sono cheo de aldraxe e miserento,
un sono de inxusticias e silencio.
Mira a língoa que falo, despreciada,
por ser língoa de probes, língoa escrava,
son o orgullo que temos, língoa de probes.
Só neles hai verdade e máis honores.
Durme meu neno, durme, niste colo,
que esta terrra de escravos non tén odio.
Tén séculos de espranza, agardada,
que pón hoxe nos fillos que amamanta.

—————
Es la letra de Cantiga da berce … es decir, Cantar de la cuna, de Fuxan os Ventos:

———
Añadire algo de Luar na Lubre, Espiral ….. de una belleza tambien polifonica:
-Onde vas ti indo, querida doncela?
-Vou buscar leite señor, dixo ela.
Dúas rosas roxas, dous ollos negros
cheíños de barro, señor atópeme.
-Podo ir contigo, querida doncela?
-si, si o desexo señor, dixo ela.
Dúas rosas roxas, dous ollos negros
Cheíños de barro, señor atópeme.
-Cal é a túa dote, querida doncela?
-é como ti me ves señor, dixo ela.
Dúas rosas roxas, dous ollos negros,
Cheíños de barro, señor atópeme

——–
Aprovechando la seleccion hecha por mi alumna, Iria Morgade, me apropio de esta belleza con poema de Cunqueiro e interpretacion de Batallan:

Quén poidera namorala!
No niño novo do vento
hai unha pomba dourada,
meu amigo!
Quén poidera namorala!
Canta ao luar e ao mencer
en frauta de verde olivo.
Quén poidera namorala,
meu amigo!
Ten áers de frol recente
cousas de recén casada,
meu amigo!
Quén poidera namorala!
Tamén ten sombra de sombra
e andar primeiro de río.
Quén poidera namorala,
meu amigo!

——–
Ya he dicho muchas veces que Celso Emilio Ferreiro es mi poeta:

CARTA Á MIÑA MULLER

Querida, non o esquezas, hai palabras
que é pecado decilas niste tempo.
Palabras que non debes pronuncialas,
nin xiquera pensalas, cavilalas,
tatexalas, gabalas, escribilas…
Moito menos berralas.
Esposa, toma nota e non esquezas:
non digas libertá palabra triste
con peligro de morte e calivera.
Si é certo que me queres nunca digas
esta palabra estúpida
que ten dentes e morde coma un lobo.
Non digas tan xiquera
as verbas derivadas,
por moi lonxano e vago
que sexa o parentesco etimolóxico,
como son, verbigratia, libertino,
liborio, liberata, libre cambio.
En troques di cadea, viva, viva,
si señor, moitas gracias, Dios llo pague.
¡Xa verás que felices imos sere!

—————-
MENTRAS IMOS ANDANDO

O tempo cheira a estación ferroviaria
no arrabaldo do amencer,
cando os trens agallopan xemendo
por túneles de noite
e brilan luces misteriosas
nos bosques profundos
e no perfil confuso das cidades lonxanas.
Mentras imos andando.
O tempo soa a frauta melancólica
de pastor isolado; a birimbao de vento
nas marelas acacias ao caír a tardiña.
Un soar monocorde
que ven baixando a tombos dos curutos,
chega até o val e trócase en paxaro.
Mentras imos andando.
O tempo ten a cor dos prados, pero ás veces
ponse gafas vermellas e reloce,
-esmacelado e fondo, aluarado-
coma un Sahara de augas movedizas,
auga de area, chuvia de area,
sobre mares de area interminábeles.
Mentras imos andando.
O tempo leva grímpolas de berros pendurados
dun aramio de espiño; leva fírgoas de luz;
leva farrapos de esperanzas ergueitas
sobre mastros de soños; e leva as derradeiras
palabras dos soldados descoñecidos
que morreron nas guerras polas patrias inútiles.
Mentras imos andando.
O tempo é unha cousa que está e que esbara
coma cóbrega longa rastreando
o corazón dos homes, ises vermes
que están tamén e van tamén pasando,
matinando furar un rexo muro de soidades,
pedra de escuros dioses que couta a súa sombra.
Mentras imos andando.
Mentras imos andando o tempo ten un nome,
un alcume de neve que ninguén o pronuncia,
un alcume que esbagoa nos vidros do inverno
e nos segredos xardís de acibos mergullados.
Mentras imos andando pregunto polos mortos,
pregunto polas cores das froles que amaban,
pregunto polas mornas mañás que gozaron,
pregunto polas ondas do mar. Eu pregunto.
Mentras imos andando.

—————
“…. a birimbao de vento
nas marelas acacias ao caír a tardiña” solo quiero que os fijeis en este trocito ….. hacerlo sonar en vuestro interior. No intenteis traducirlo, solo repetirlo: …. a birimbao de vento nas marelas acacias ao cair a tardiña …… no contiene ningun fonema que no podais trasladar a vuestra garganta ….. si acaso suavizar un poco vuestro cantar ronco …. suavizarlo …. segun lo repetis: … a birimbao de vento nas marelas accias ao cair a tardiña ……

————
Santiago Guillen dijo:

Roberto
Si has visto el blog Gent Creativa, habras visto que tenemos conectado tu bloc. Por esto hoy me he quedado enganchado con tu lengua gallega. Es verdad que es un encanto. Teneis suerte los que la llevais incorporada en el pack de fabrica.
Un abrazo. Santi

———-
Si lo he visto y me gusto mucho …. moito … realmente sabes hacer las cosas y excepcionalmente. Hasta tuve envidia del formato …. me tendras que enseñar a mejorar el mio ya estoy cansado de lo mismo todos los dias. Un abrazo, Roberto

——–
Me habia olvidado, la direccion de Gent Creativa es:http://gentcreativa.blogspot.com/
para quienes quieran estar al dia de todo este tinglado.

————
Teodoro J. Martínez dijo:
Es hermoso el galego, acogedor y sencillo. Más allá del fonema y la sonoridad, la conceptualización y simbolización que el aprendizaje de un idioma implica en un niño estoy seguro de que impregna fuertemente su carácter, siendo en gran parte responsable del “aire propio” de los pueblos

En la riqueza del diverso lenguaje está la grandeza de la complejidad del sapiens. Y aún en el mismo idioma, las mismas palabras recuperan bellezas ocultas.

Por eso siempre son laudables iniciativas integradoras, frente a las colonizadoras, como la última edición de la Gramática Española, por fin fruto del trabajo de todas las Academias de la Lengua Española, incluidas las americanas.

¿O es que algún español puede embellecer aún más una relación sexual que la nicaragüense Gioconda Belli?

EROS ES EL AGUA
Entre tus piernas
el mar me muestra extraños arrecifes
rocas erquidas corales altaneros
contra mi gruta de caracolas contra nácar
tu molusco de sal persigue la corriente
el agua corta me inventa las aletas
mar de la noche con lunas sumergidas
tu oleaje bruco de pulpo enardecido
acelera mis branquias los latidos de esponja
los caballos minúsculos flotando entre gemidos
enredados en largos pistilos de medusa.
Amor entre delfines
dando saltos te lanzas sobre mi flanco leve
te recibo sin ruido te miro entre burbujas
tu risa cerco con mi boca espuma
ligereza del agua oxígeno de tu vegetación de clorofila
la corona de luna abre espacio al océano
De los ojos plateados
fluye larga mirada final
y nos alzamos desde el cuerpo acuático
somos carne otra vez
una mujer y un hombre
entre las rocas.

——-
Estupendo y muy húmedo. Todavía no ha llegado la primavera, ¿no?

Gracias, Teodoro, sigues la vieja tradición cultural del mundo médico y yo te disfruto.

Teodoro J. Martínez dijo:

Esta mujer es pura sensualidad. Su biografía no deja indiferente, altamente recomendable.

Siempre que pienso en el galego, recuerdo con cariño mi profesora de Literatura de segundo de BUP (ya se anunciaba la catástrofe de desgarrar la íntima unidad entre humanidades y ciencias). Ella me descubrió esta melodiosa lengua con aquel…
Ondas do mar de Vigo
Ondas do mar de Vigo,
se vistes meu amigo?
E ai Deus!, se verra cedo?
Ondas do mar levado,
se vistes meu amado?
E ai Deus!, se verra cedo?
Se vistes meu amigo,
o por que eu sospiro?
E ai Deus!, se verra cedo?
Se vistes meu amado,
por que ei gran coidado?
E ai Deus!, se verra cedo?

Medievales recuerdos de raíces comunes, como estas bellas jarchas, de los que sólo cabe imaginar la melodía que las engarzaba:
1 ¿Qué faré, mamma?
2 Meu al-habib est’ ad yana.
(¿Qué haré, madre? Mi amado está en la puerta)
1 Qué fareyu o que serád de mibi?
2 Habibi,
3 ¡non te tolgas de mibi!.
(¿Qué hare yo,q qué será de mí? ¡Amado, no te apartes de mí!)

Como ya te dije, Roberto, tu página es la agradable tienda de beduíno, beit sha’ar, en la que descansar de la jornada cibernética. Siempre hay algo agradable y nuevo que descubrir.
Eso sí, sigo suplicándote un lector de feeds…

—————–
Ay ondas que eu vin veer,
se me saberedes dizer
por que tarda meu amigo sen min.
Ay ondas que eu vin mirar,
se me saberedes contar
por que tarda meu amigo sen min.

Entradas relacionadas

6 comentarios en «La belleza de mi lengua»

  1. La historia de cómo se abren paso los spam en tu blog …. no la conozco, pero sí sé que estos últimos días ha resultado agobiante el número de spam que recibía mi página, aproximadamente unos 2000 al día. Eso supone que no puedes ver aquellas personas que te han escrito sobre lo que tú has escrito, y estoy seguro de que he quedado mal con más de una … porque en mi desesperación borraba todos los comentarios …. porque el 99,9 eran spam … y no podía seleccionar. Lo siento, pido disculpas y espero que al borrar las entradas que tenía el spam, durante un tiempo se queden tranquilitos y no vuelvan a invadirme.

  2. MONÓLOGO DO VELLO TRABALLADOR

    Agora tomo o sol. Pero até agora
    traballei cincoenta anos sin sosego.
    Comín o pan suando día a día
    nun labourar arreo.
    Gastei o tempo co xornal dos sábados,
    pasou a primavera, veu o inverno.
    Dinlle ao patrón a frol do meu esforzo
    i a miña mocedade. Nada teño.
    O patrón está rico á miña conta,
    eu, á súa, estou vello.
    Ben pensado, o patrón todo mo debe.
    Eu non lle debo
    nin xiquera iste sol que agora tomo.
    Mentras o tomo, espero.

    De Celso Emilio Ferreiro en «Longa Noite de Pedra»

  3. Federico García Lorca en gallego:

    CANTIGA DO NENO DA TENDA

    Bos aires ten unha gaita
    sobre do Río da Prata
    que a toca o vento do norde
    coa súa gris boca mollada.
    ¡Triste Ramón de Sismundi!
    Aló, na rúa Esmeralda,
    basoira que te basoira
    polvo déstantes e caixas.
    Ao longo das rúas infindas
    os galegos paseiaban
    soñando un val imposíbel
    na verde riba da pampa.
    ¡Triste Ramón de Sismundi!
    Sinteu a muiñeira d&dgoa
    mentres sete bois de lúa
    pacían na súa lembranza.
    Foise pra veira do río,
    veira do Río da Prata
    Sauces e cabalos núos
    creban o vidro das ágoas.
    Non atopou o xemido
    malencónico da gaita,
    non viu o inmenso gaiteiro
    coa frolida dálas:
    triste Ramón de Sismundi,
    veira do Río da Prata,
    viu na tarde amortecida
    bermello muro de lama.

Deja una respuesta

Tu dirección de correo electrónico no será publicada. Los campos obligatorios están marcados con *